( Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Επιτομή Β΄, 15) διάδοχος στον θρόνο για την Βασιλεία των Μυκηνών έμεινε ο Αγαμέμνων ο οποίος μεγάλωσε την εδαφική του κυριαρχία μετά την κατάληψη της Σικυώνας, μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της Κορινθίας. Έλαβε δε γυναίκα του την Κλυταιμνήστρα την κόρη του Τυνδάρεω, βασιλιά της Σπάρτης.
«…τὸν δ' Ἀγαμέμνονα τροφὸς μετὰ τοῦ Μενελάου ἄγει πρὸς Πολυφείδεα, κρατοῦντα Σικυῶνος,ὃς πάλιν τούτους πέπομφε πρὸς Αἰτωλὸν Οἰνέα.μετ' οὐ πολὺ Τυνδάρεως τούτους κατάγει πάλιν,οἳ τὸν Θυέστην μὲν αὐτὸν Ἥρας βωμῷφυγόνταὁρκώσαντες διώκουσιν οἰκεῖν τὴν Κυθηρίαν.οἱ δὲΤυνδάρεω γαμβροὶ γίνονται θυγατράσιν…»
Όμως για να δείτε που ουδόλως τυχαίες δεν είναι οι συνενώσεις οικογενειών, από τα πανάρχαια ακόμη χρόνια(προφανώς πάντα έτσι ήταν, αφού πίσω από όλα βρίσκεται ο άνθρωπος με ότι αυτό μπορεί να τον χαρακτηρίζει...), ο Σπαρτιάτης βασιλιάς Τυνδάρεως, ήταν εγγονός του Θεού των ανέμων Αιόλου. Μάλιστα και η μητέρα του δεν ήταν καμιά τυχαία θνητή, αλλά η Ναϊάδα Βατεία.
Ο Τυνδάρεως λοιπόν είχε παντρευτεί την Λήδα κόρη του Θεστίου, βασιλιά της Αιτωλίας, η οποία μέσω του Διός είχε αποκτήσει τους δίδυμους αδερφούς Κάστορα και Πολυδεύκη αλλά και την Ωραία Ελένη. Όλοι νομίζω πως γνωρίζουμε εκείνο το πολύ ωραίο περιστατικό, όπου ο Ζεύς μεταμορφωμένος σε Κύκνο έρχεται σε συνένωση με την Λήδα. Πόσους καλλιτέχνες δεν έχει εμπνεύσει αυτή η ιστορία!!!
Από την Λήδα ο Τυνδάρεως αποκτά την Κλυταιμνήστρα, την Τιμάνδρα και την Φιλονόη. Την Κλυταιμνήστρα παντρεύεται ο Αγαμέμνων και την Ωραία Ελένη ο αδερφός του Μενέλαος. «...Μενέλαος δὲ Ἑλένην γαμεῖ καὶ βασιλεύει Σπάρτης, Τυνδάρεω τὴν βασιλείαν δόντος αὐτῷ.…» ( Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Επιτομή Β΄, 15)
Και είναι η Ελένη που γίνεται η αιτία ενός μακροχρόνιου πολέμου, του Τρωικού, που θα φέρει τον Αγαμέμνονα για πάνω από 10 χρόνια μακριά από τις πολύχρυσες Μυκήνες και την γυναίκα του!!! Με την οποία γυναίκα, ο Βασιλιάς των Μυκηνών αποκτά την Ιφιγένεια (Ιφιάνασσα κατά τον Όμηρο) την Ηλέκτρα (Λαοδίκη επίσης κατά τον Όμηρο) και την Χρυσόθεμι. Αλλά και έναν γιό, τον περίφημο Ορέστη!!!
«…καὶ γίνεται αὐτῷ ( Αγαμέμνων) παῖς μὲν Ὀρέστης, θυγατέρες δὲ Χρυσόθεμις ἨλέκτραἸφιγένεια...» ( Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Επιτομή Β΄, 16)
Ο Αγαμέμνων που εν τω μεταξύ είχε καταστήσει τις Μυκήνες μια πολύ μεγάλη δύναμη και την πιο τρανή πόλη της Ελλαδικής, μετά την απόφαση των Ελλήνων να εκστρατεύσουν κατά της Τροίας χρίζεται Αρχιστράτηγος όλων των Ελλήνων και συνεισφέρει με εκατό πλοία συν τα 60 που δανείζει στους Αρκάδες. Μ’ έναν στόλο από 1200 (χίλια διακόσια) πλοία συγκεντρώνονται οι Έλληνες ( Αχαιούς τους ονομάζει ο Όμηρος) στην Αυλίδα. Μια Βοιωτική παραλιακή πόλη στον Ευβοϊκό κόλπο κοντά στον Εύριπο. Ενώ λοιπόν βρίσκονταν όλοι εκεί και έτοιμοι να ξεκινήσουν, ο Αγαμέμνων σε κυνήγι που είχε πάει στην περιοχή, σκοτώνει, χωρίς να το γνωρίζει, το ιερό ελάφι της Θεάς Αρτέμιδος. Σηκώνει λοιπόν η Θεά, από την οργή και την λύπη της μαζί, αντίθετους ανέμους και έτσι εμποδίζει τα πλοία να αναχωρήσουν. Τότε ο Μάντης Κάλχας λέει πως η Άρτεμης μόνο με έναν τρόπο θα εξευμενιστεί. Με την θυσία της κόρης του Αγαμέμνονα!!! Και τότε είναι που διαδραματίζεται το πρώτο συγκλονιστικό γεγονός του Τρωικού Πολέμου με την επικείμενη θυσία της κόρης του Αρχιστρατήγου Αγαμέμνονα, που όπως είπε ο Κάλχας: έπρεπε να θυσιασθεί για να φυσήξει ούριος άνεμος που θα βοηθούσε τον στόλο να αποπλεύσει προς το Ίλιον.
Εκεί καταφθάνει η Κλυταιμνήστρα, με την κόρη της Ιφιγένεια, ανυποψίαστη εντελώς και μάλλον ξεγελασμένη, αφού ο Αγαμέμνων της είπε πως την ήθελε στην Αυλίδα για να την αρραβωνιάσει με τον Αχιλλέα!!! Αντί λοιπόν αρραβώνων και χαρών μαθαίνει από τον άνδρα και βασιλιά της Αγαμέμνονα, πως θα πρέπει να θυσιαστεί η ίδια της η κόρη στην θεά Άρτεμη.
Εδώ, σ' αυτό το σημείο να αναφερθώ στο έργο του Σοφοκλή «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», όπου ο μεγάλος αυτός τραγικός ποιητής μας, έχει γράψει έναν καταπληκτικό μονόλογο της Ιφιγένειας, η οποία προσπαθεί να καθησυχάσει την οργισμένη και πικραμένη συνάμα μητέρα της, αιτιολογώντας το γιατί είναι απαραίτητη αυτή η θυσία!!! Ένα μεγαλείο βγαίνει μέσα από κάθε λέξη που χρησιμοποιεί ο μεγάλος μας τραγικός ποιητής, Σοφοκλής, μια δύναμη ψυχής και η απόδειξη πως είναι μια πριγκίπισσα πραγματική και από κάθε άποψη!!! Ενώ ο Ορέστης ο οποίος ήταν πολύ μικρός, σχεδόν μωρό, σπαρταράει στο κλάμα γαντζωμένος από το πόδι του πατέρα του σα να θέλει να τον εμποδίσει να προβεί σ' αυτόν τον σκληρό αποχωρισμό με την αγαπημένη του αδερφή!!! Είναι πραγματικά μια υπέροχη σκηνή που πλημμυρίζει από συναισθήματα τόσο ποικίλα αλλά και τόσο έντονα!!!
Αλλά και στου Απολλοδώρου την Βιβλιοθήκη, ( Επιτομή Γ΄, παραγρ.22) διαβάζουμε σχετικά με τον χρησμό περί της θυσίας της Ιφιγένειας:
«…τοῦ δὲ χρησμοῦ τούτου γενομένου, πέμψας Ἀγαμέμνων πρὸς Κλυταιμνήστραν Ὀδυσσέα καὶΤαλθύβιον Ἰφιγένειαν ᾔτει, λέγων ὑπεσχῆσθαι δώσειν αὐτὴν Ἀχιλλεῖ γυναῖκα μισθὸν τῆς στρατείας.πεμψάσης δὲ ἐκείνης Ἀγαμέμνων τῷ βωμῷ παραστήσας ἔμελλε σφάζειν,Ἄρτεμις δὲ αὐτὴνἁρπάσασα εἰς Ταύρους ἱέρειαν ἑαυτῆς κατέστησεν, ἔλαφον ἀντ' αὐτῆς παραστήσασα τῷ βωμῷ·ὡς δὲἔνιοι λέγουσιν, ἀθάνατον αὐτὴν ἐποίησεν…»
Υπάρχουν αναφορές που τοποθετούν την θυσία σε διαφορετικά μέρη, όπως στα Μέγαρα αλλά και για την σωτηρία της Ιφιγένειας από την Θεά και για το που βρέθηκε μετά από αυτή την παρέμβαση:
«…λέγουσι δὲ εἶναι καὶ Ἰφιγενείας ἡρῷον· ἀποθανεῖν γὰρ καὶ ταύτην ἐν Μεγάροις. ἐγὼ δὲ ἤκουσα μὲν καὶ ἄλλον ἐς Ἰφιγένειαν λόγον ὑπὸ Ἀρκάδων λεγόμενον, οἶδα δὲ Ἡσίοδον ποιήσαντα ἐν καταλόγῳ γυναικῶν Ἰφιγένειαν οὐκ ἀποθανεῖν, γνώμῃ δὲ Ἀρτέμιδος Ἑκάτην εἶναι· τούτοις δὲἩρόδοτος ὁμολογοῦντα ἔγραψε Ταύρους τοὺς πρὸς τῇ Σκυθικῇ θύειν παρθένῳ τοὺς ναυαγούς, φάναι δὲ αὐτοὺς τὴν παρθένον Ἰφιγένειαν εἶναι τὴν Ἀγαμέμνονος…»
Δηλαδή: « Λένε ( οι Μεγαρείς), ότι έχουν και ηρώο της Ιφιγένειας, γιατί και αυτή πέθανε στα Μέγαρα. Από τους Αρκάδες όμως άκουσα άλλη εκδοχή και γνωρίζω ότι ο Ησίοδος στο ποίημά του « Κατάλογος γυναικών» δεν αναφέρει ότι η Ιφιγένεια πεθαίνει. Λέει πως γίνεται Εκάτη χάρη στην απόφαση της Άρτεμης. Ο Ηρόδοτος συμφωνεί με τους Αρκάδες και γράφει ότι οι Ταύριοι, κοντά στην Σκυθία, θυσιάζουν ναυαγούς σε μια παρθένα Ιφιγένεια, κόρη του Αγαμέμνονα…»(Εκδόσεις Κάκτος) Μας λέει ο Παυσανίας στα Αττικά ( 43,1), αναφερόμενος στα σχετικά με την θυσία της Ιφιγένειας, αναφερόμενα.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΤΡΟΙΑ ΚΑΙ Ο ΑΔΟΞΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΟΣ
Σε άλλες πηγές λέγεται πως: όταν η Κλυταιμνήστρα πληροφόρησε τον Αχιλλέα για το δόλο που μεταχειρίστηκε ο Αγαμέμνων, με απότερο σκοπό να θυσιάσει την κόρη του, ο Αχιλλέας επειδή ενεπλάκη το όνομά του, πήγε στο στρατόπεδο και έκαμε τέτοια φασαρία λέγοντας πως: αν τολμήσει κανείς και πειράξει έστω και μια τρίχα της, θα έχει να κάνει μαζί του.
Μετά, αργά την νύχτα την πήρε κρυφά και την φυγάδευσε στην Ταυρίδα για να την φυλάει εκεί ο βασιλιάς των Σκυθών. Λέγεται μάλιστα πως ο Αχιλλέας έκανε μαζί της ένα παιδί, τον Πύρρον. Ακόμη, πηγές άλλες μας πληροφορούν όπως αναφέρει ο Σταγειρίτης στην Ωγυγία του, πως η Ιφιγένεια ήταν κόρη του Θησέα από την Ελένη. Αναφέρεται επίσης, πως ήταν κόρη του Αγαμέμνονα αλλά από την Χρυσηίδα όπως και ο Χρήσης που λέγεται πως ήταν αδερφός της. Και πως μετά την άλωση της Τροίας περιπλανώμενοι, ο μεν Χρύσης πέθανε στην Χρυσούπολη της Χαλκιδώνας την δε Ιφιγένεια άρπαξαν οι Σκύθες και την έκαναν Ιέρεια της Αρτέμιδος στην Ταυρίδα.
Άς επανέλθουμε όμως στον Αγαμέμνονα, ο οποίος μετά την θυσία της ελάφου που έβαλε η Θεά Άρτεμις στον βωμό αντί της Ιφιγένειας, κατάφερε να εξιλεωθεί για την πράξη του και έτσι φύσηξε ούριος άνεμος που βοήθησε επιτέλους τον Ελληνικό στόλο να αποπλεύσει από την Αυλίδα με προορισμό το Ίλιον.
Ο Παυσανίας, στα Βοιωτικά, αναφέρει για την συνήθεια των κατοίκων της Αυλίδος να θυσιάζουν σε ανάμνηση του γεγονότος, της ξαφνικής πνοής του ανέμου που βοήθησε την πλεύση των Αχαιών, με αποτέλεσμα να αρχίσει να θυσιάζει ο καθείς ότι είχε, χωρίς διάκριση αρσενικού ή θυληκού σφάγιου. Από τότε επικράτησε στην Αυλίδα, να θεωρούνται όλα τα σφάγια κατάλληλα. Ο περιηγητής, επίσης κάνει αναφορά για το ξύλο από το πλατάνι που αναφέρει ο Όμηρος, το οποίο βρίσκεται στον ναό, και επίσης για μια πηγή που υπάρχει κοντά στο πλατάνι αλλά και για ένα μέρος από χαλκό που αποτελούσε την είσοδο της σκηνής του Αγαμέμνονα:
«…πλατάνου δέ, ἧς καὶ Ὅμηρος ἐν Ἰλιάδι ἐποιήσατο μνήμην, τὸ ἔτι τοῦ ξύλου περιὸν φυλάσσουσινἐν τῷ ναῷ. λέγεται δὲ ὡς ἐν Αὐλίδι πνεῦμα τοῖς Ἕλλησιν οὐκ ἐγίνετο ἐπίφορον, φανέντος δὲ ἐξαίφνηςἀνέμου σφίσιν οὐρίου θύειν τῇ Ἀρτέμιδι ὅ τι ἕκαστος εἶχε, θήλεά τε ἱερεῖα καὶ ἄρσενα ὁμοίως: καὶἀπ' ἐκείνου διαμεμένηκεν ἐν Αὐλίδι πάντα τὰ ἱερεῖα εἶναι δόκιμα. δείκνυται δὲ καὶ ἡ πηγή, παρ' ἣν ἡπλάτανος ἐπεφύκει, καὶ ἐπὶ λόφου πλησίον τῆς Ἀγαμέμνονος σκηνῆς οὐδὸς χαλκοῦς…»
Περί του μακροχρόνιου πολέμου εκεί δεν θα αναφερθούμε επί του παρόντος, παρά μονάχα πως: αφού μετά δέκα χρόνια επέτυχαν την άλωση της πόλης επέστρεψαν στην Ελλάδα. Να σημειώσουμε όμως εδώ τα εξής γεγονότα που συνέβησαν πριν την αναχώρηση.
Ο Αίας ο του Οϊλέως ή Λοκρός ή Αίας ο μικρός ή Μείων επειδή ήταν πιο μικρός από τον άλλο Αίαντα τον Ταλαμώνιο, μετά την άλωση της Τροίας μπήκε με αιματοβαμμένα ακόμη τα χέρια του στον ναό της Αθηνάς, όπου βρισκόταν η Ιέρεια της θεάς, κόρη του Πριάμου η Κασσάνδρα με την εικόνα της Θεάς στα χέρια της. Ο Αίας έσυρε την Κασσάνδρα έξω από τον ναό και τότε ο Οδυσσέας τον κατηγόρησε πως την είχε βιάσει μέσα στον ναό, κάτι που έβγαλε ως συμπέρασμα από τον τρόμο που είχε ζωγραφισμένο στο πρόσωπό της η Ιέρεια της Θεάς.
Την Κασσάνδρα την πήρε ο Αγαμέμνων ως λάφυρο, αλλά ο στρατός ήταν εξοργισμένος με τον Αίαντα. Πριν ξεκινήσουν για την επιστροφή, ο Κάλχας είπε πως: η οργή της Θεάς Αθηνάς για την Ιέρειά της επέβαλε εξιλέωση και τότε ο Οδυσσέας πρότεινε να λιθοβοληθεί ο Αίας. Όμως εκείνος κατέφυγε στον Ναό ικέτης και ορκίστηκε πως δεν αληθεύει τίποτε από αυτά που ισχυρίστηκε ο Οδυσσέας και την αλήθεια των λόγων του επιβεβαίωσε και η Κασσάνδρα. Όμως η προφητεία του Κάλχα έπρεπε να ληφθεί υπ' όψιν. Τότε ήταν που διαφώνησε ο Αγαμέμνων με τον Μενέλαο, ο οποίος ήθελε να φύγει χωρίς να γίνει η θυσία της εξιλέωσης. Έτσι ο Αγαμέμνων έμεινε στην Τροία για την θυσία και ο Μενέλαος με τους υπόλοιπους Έλληνες και τον Οδυσσέα έφυγαν και πήγαν στην Τένεδο όπου και πάλι μια φιλονικία ανάμεσα στον Μενέλαο και τον Οδυσσέα χώρισε και αυτούς και ο μεν Μενέλαος με τους Νέστωρα και Διομήδη επέστρεψαν στην πατρίδα, ο δε Οδυσσέας γύρισε πίσω στον Αγαμέμνονα.
Και αφού ο Αρχιστράτηγος έκανε, όπως ο Κάλχας του είχε υποδείξει, την θυσία-εξιλέωση, αναχώρησε για τις Μυκήνες με την Κασσάνδρα ως λάφυρο της πτώσης του Ιλίου. Όταν έφθασε στις Μυκήνες μέγας νικητής και τροπαιούχος, έστησαν τρανή γιορτή για τα επινίκια. Και ενώ ετοιμαζόταν ο Αγαμέμνων για το συμπόσιο έδωσε η Κλυταιμνήστρα σ' αυτόν ένα χιτώνα άνευ χειριδίων και τραχηλίδος, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Σταγειρίτης ( Ωγυγίας μέρος Στ΄, Περί ηρώων της Ελλάδος , βίβλος Στ΄, κεφ. Α΄). Και έτσι καθώς μπλέχτηκε μέσα στο ύφασμα ο Αγαμέμνων και απεγνωσμένα προσπαθούσε να ελευθερωθεί απ' αυτό, τον κτύπησε η Κλυταιμνήστρα με τον πέλεκυ και στην συνέχεια ο Αίγισθος με το ξίφος.
«…Μυκηνῶν δὲ ἐν τοῖς ἐρειπίοις κρήνη τέ ἐστι καλουμένη Περσεία καὶ Ἀτρέως καὶ τῶν παίδωνὑπόγαια οἰκοδομήματα, ἔνθα οἱ θησαυροί σφισι τῶν χρημάτων ἦσαν. τάφος δὲ ἔστι μὲν Ἀτρέως, εἰσὶ δὲ καὶὅσους σὺν Ἀγαμέμνονι ἐπανήκοντας ἐξ Ἰλίου δειπνίσας κατεφόνευσεν Αἴγισθος…» (Παυσανίου Κορινθιακά, κεφ.16,παραγρ.6) Μας εξιστορεί και ο Παυσανίας, σχετικά για τον θάνατο του Αγαμέμνονος.
Έτσι πέθανε άδοξα ο Αγαμέμνων τον οποίο ο λαός των Μυκηνών τιμούσε έχοντας στήσει αγάλματά του σε πολλά μέρη. Ο Αθανάσιος Σταγειρίτης λέει συγκεκριμένα γι' αυτόν:
" Ήτον δε μεγαλόσωμος, ωραίος,λευκός,ευπώγων,ευρυμέτωπος, μελανόθριξ, ευσχήμων, ευπαίδευτος και Θεοίς όμοιος. Όθεν ο Πρίαμος ιδών αυτόν από του πύργου ηρώτησεν:
" Όστις όδ' έστιν Αχαιός ανήρ ηϋς τε μέγας τε.
Καλόν δ' ούτω εγών ούπω ίδον οφθαλμοίσιν.
Ούδ' ούτω γεραρόν, Βασιλήϊ γαρ ανδρί έοικε.
Η δε Ελένη απεκρίθη:
Ούτος γ' Ατρείδης ευρυκρείων Αγαμέμνων,
αμφότερον βασιλεύς τ' αγαθός, κρατερός τ' αιχμητής." ( Ωγυγίας μέρος Στ΄, Περί ηρώων της Ελλάδος , βίβλος Στ΄, κεφ. Α΄)
Χάθηκε ο Μέγας Αρχιστράτηγος των Ελλήνων, ο Βασιλιάς των πολύχρυσων Μυκηνών , ο Αγαμέμνων, ο πορθητής του Ιλίου!!! Άδοξα θα έλεγε κανείς, αφού σε κανένα πεδίο μάχης δεν έπεσε αλλά δυστυχώς αποδέκτης και αυτός της κατάρας των Τανταλιδών, έμελε να πάει από χέρι δικού του ανθρώπου, από το αίμα του, τον γιό του αδερφού του Θυέστη, τον Αίγισθο! Στην ουσία μετά τον θάνατο του Αγαμέμνονος οι Ατρείδες χάνουν την αίγλη και δύναμή τους και η χρυσή λάμψη των Μυκηνών αρχίζει να ξεθωριάζει... Όμως λίγο πριν σβήσει οριστικά αυτή η λάμψη και οι ίδιες οι Μυκήνες, κάποια γεγονότα ακόμη είναι να συμβούν, με τους απογόνους του Μεγάλου Βασιλιά των Μυκηνών Αγαμέμνονος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου