ΑΦΡΟΔΙΤΗ, ΠΑΝΔΗΜΟΣ ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΙΑ

ΑΦΡΟΔΙΤΗ, ΠΑΝΔΗΜΟΣ ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΙΑ

Οι ανάγλυφοι πίνακες με απεικόνιση Αφροδίτης πάνω σε τράγο ελληνιστικών χρόνων από τη Βέροια [Θεοί 7] και τις Πέτρες [Θεοί 14] δείχνει ότι και στον μακεδονικό χώρο είναι γνωστή, τουλάχιστον στην ύστερη αρχαιότητα, η διάκριση ανάμεσα στην πάνδημη και την ουράνια Αφροδίτη, με διαφορετικά σύμβολα η καθεμιά και διαφορετικό μυθολογικό πλαίσιο.

Συνοπτικά εδώ θυμίζουμε τις δύο παραδόσεις για τη γέννηση της Αφροδίτης, που οδήγησαν και στην απόδοση των δύο επιθέτων.

Σύμφωνα με τον Όμηρο η θεά του Έρωτα είναι κόρη του Δία και της Διώνης.

Σύμφωνα με τον Ησίοδο ο Κρόνος ευνούχισε με ένα δρεπάνι τον πατέρα του Ουρανό και από το σπέρμα που χύθηκε στη θάλασσα γεννήθηκε η θεά.

Αυτή η χωρίς μάνα Αφροδίτη του Ησιόδου λατρευόταν με την επωνυμία Ουρανία.

Στην Αθήνα τη λατρεία της Ουρανίας Αφροδίτης καθιέρωσε ο Αιγέας, ενώ τηςΠανδήμου ο Θησέας, όταν συνένωσε τους δήμους της Αττικής σε μια πόλη στο όνομα της λατρείας της Αφροδίτης.

Πάνδημος σημαίνει Αφροδίτη όλων των ενωμένων αττικών δήμων· η Αφροδίτη ως δύναμη ερωτική και ενοποιούσα είναι και δύναμη πολιτική.

Η Ουρανία Αφροδίτη εμφανίζεται συχνά πάνω σε κύκνο ή με χήνες να κρατά ένα λουλούδι σαν σκήπτρο της κοσμικής της εξουσίας.

Ιερό ζώο της Πανδήμου ήταν ο τράγος σε ανάμνηση της θυσίας αίγας που έκανε ο Θησέας προς τιμή της στην παραλία πριν από τον απόπλου για την Κρήτη και της μεταμόρφωσης της θεάς σε τράγο. Πριν από την ύστερη κλασική εποχή, η Αφροδίτη κρατούσε το ζώο στην αγκαλιά της, στη συνέχεια εμφανιζόταν ανεβασμένη επάνω του. Η Αφροδίτη Πάνδημος λατρευόταν στην Πέλλα μαζί με τη Μητέρα των Θεών, την Ουρανία.

Ηθική διάσταση στις δύο Αφροδίτες έδωσε ο Πλάτων στο Συμπόσιο. Σύμφωνα με τον σοφιστή Παυσανία ο έρωτας δεν είναι στην ολότητά του κάτι ευγενικό.

Η Αφροδίτη Πάνδημος είναι ο έρωτας για τις γυναίκες και είναι ασταθής, όπως η ομορφιά του σώματος.

Αντίθετα, η Ουρανία Αφροδίτη είναι αμήτωρ, έρως αρσενικός και της ψυχής, με χαρακτηριστικά τη ρωμαλεοσύνη και τη νοημοσύνη.

Σε αυτού του είδους τον έρωτα ο Πλάτωνας αναγνωρίζει παιδευτικό και κοινωνικό ρόλο.

Η Πάνδημος αντιστοιχεί στο Εράν διά του Οράν (στη μαγνητική οπτική έλξη) ή στο γνωστό συνήθη Έρωτα, με τη σύγχρονη σημασία του όρου.

Η Ουρανία αντιστοιχεί στη μυστικιστική ενατένιση και ένωση με το Όλον, στη Θεία Αγάπη.

Ο διαχωρισμός όμως αυτός είναι απλά εννοιολογικός και όχι αντίπαλος, αντιθετικός, εχθρικός ή αποκλειστικός.

Δε μιλάμε για δύο Αφροδίτες σαφώς διαχωρισμένες μεταξύ τους, αλλά για μία ενιαία Αφροδίτη με διφυή όψη και σημασία!

Δε βλέπεις τι λογής θεά είναι η Aφροδίτη; 
Ούτε να πεις μπορείς ούτε και να μετρήσεις 
πόσο είναι μεγάλη κι ως πού φτάνει. 

Εκείνη τρέφει εσέ κι εμέ και τους θνητούς τους πάντες. 

Δεν θα το μάθεις μόνο με τα λόγια, 

μ’ έργα τη δύναμη της θα σου δείξω· 

Λαχταρά η Γη τη βροχή όταν ξερό τον τόπο έχει 

άκαρπη απ’ τη στέγνα του νερού και στερημένη. 

Και λαχταρά ο σεβάσμιος Ουρανός, βροχή 

γεμάτος, στη Γη να πέσει, χάρη στην Αφροδίτη. 

Κι όταν οι δυο τους σ’ ένα ενωθούν, 

όλα μας τα παράγουν κι όλα τα γεννούν, 

απ’ όπου των θνητών το γένος ζει και θάλλει 

Ευριπίδης

Γι’ αυτό η εκδήλωση είναι σεξουαλική, στο βαθμό που πραγματοποιείται μέσα από ζεύγη αντιθέτων, και Ο ΕΡΩΤΑΣ ΓΗΙΝΟΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΙΚΟΣ ΣΥΝΑΜΑ!